विद्यालयमा दुई वर्षपछि वार्षिक परीक्षा, कस्तो आउला नतिजा? के भन्छ्न् शिक्षाविद्? – Sarangi News

काठमाडौं । चालु शैक्षिक सत्र २०७८ यही वैशाखमा सकिँदै छ । अहिले कतिपय विद्यालयमा कक्षा नौसम्मका विद्यार्थीको धमाधम परीक्षा चलिरहेको छ भने कतै भर्खरै सकिएको छ ।

कोरोना महामारीका कारण २०७६ सालदेखि विद्यालय शिक्षा प्रभावित हुँदै आएको छ । २०७६ सालयता विद्यार्थीले वार्षिक परीक्षा भौतिक उपस्थितिमा दिन पाएका थिएनन् ।

दुई वर्षसम्म राम्रोसँग पढ्न नपाएका विद्यार्थीको परीक्षा कस्तो होला ? शिक्षाविद्हरु नियमित कक्षा लिन नपाएका विद्यार्थीको पुरानै प्रद्धतिबाट मूल्यांकन गर्दा राम्रो नतिजा नदेखिने बताउँछन् ।

कोरोना संक्रमण रोकथामका लागि सरकारले पहिलो पटक २०७६ चैत ११ गतेदेखि देशभर लकडाउन गर्‍यो । त्यस वर्ष कक्षा ९ सम्मका विद्यार्थीले परीक्षा दिइसकेका थिए भने एसईई र कक्षा १२ को परीक्षा हुन सकेको थिएन ।

लकडाउनका कारण विद्यालय खुल्न नसकेपछि झण्डै ६ महिनापछि २०७७ कात्तिक–मंसिरमा मात्र विद्यालय खुले । पढाइ अवधि छोटो हुने भन्दै सरकारले वैशाखमा सकिने शैक्षिक सत्र पनि असारसम्म धकेल्यो । तर कोरोना महामारीको दोस्रो लहर आएपछि २०७७ को चैत १६ मा पुनः लकडाउन भयो र भौतिक उपस्थितिमा पठनपाठन बन्द गर्‍यो ।

कोरोना महामारीका कारण विद्यालय नखुल्दा वैकल्पिक माध्यमबाट सिकाइ सहजीकरण गर्ने भन्दै सरकारले २०७७ सालमा निर्देशिका जारी गर्‍यो । सहरी क्षेत्रमा अनलाइन प्रविधिबाट पढाइ भए पनि ग्रामीण क्षेत्रमा वैकल्पिक माध्यमबाट पठन पाठन हुन सकेन ।

केही पालिकाले रेडियो, टेलिभिजन, इन्टरनेट, मोवाइल आदि माध्यमबाट पनि पठन पाठन गराए । शैक्षिक सत्रको अन्त्यमा विद्यार्थीले परीक्षा पनि दिन पाएनन् आन्तरिक मूल्याङ्कनबाटै माथिल्लो कक्षामा पुगे ।

१ असारदेखि २०७८ सालको शैक्षिक शत्र सुरु भयो । विद्यालयहरु भने बन्द नै थिए । गत मंसिरदेखि मात्र भौतिक उपस्थितिमा पढाइ सुरु भयो । फेरि कोरोना संक्रमणको तेस्रो लहर देखिन थालेपछि माघ महिनाभर विद्यालय बन्द भयो । फागुन र चैतभर पढाइ सञ्चालन गरेर वैशाखमा परीक्षा गरिएको छ ।

पालिकाहरुले धेरै विद्यार्थी वैकल्पिक सिकाइको पहुँचमा नरहेकाले सिकाइ प्रभावकारी हुन नसकेको बताएको छ । यद्यपि विद्यार्थीको सिकाइ कस्तो रह्यो भन्ने बारेमा अहिले सञ्चालन हुने परीक्षाले केही देखाउने स्थानीय तहहरु बताउँछन् ।

सामान्य समयमा जस्तो नभए पनि विद्यार्थीको सिकाइ उपलब्धी औसतको देखिने काठमाडौं महानगरपालिकाका शिक्षा शाखा अधिकृत रामप्रसाद सुवेदी बताउँछन् । उनी भन्छन् ‘दुई वर्ष अघिजस्तो कोभिडको समयमा सिकाइ उपलब्धी भएन । तर, सिकाइ स्तर कस्तो रह्यो भन्ने चाहिं यो परीक्षाको नतिजापछि मात्रै भन्न सकिन्छ’ उनी भन्छन् ।

काठमाडौं महानगरपालिकाले पालिकाभित्रका करिब २० प्रतिशत विद्यार्थी अनलाइन माध्यमको पहुँचबाहिर रहेको जनाएको छ । यस्ता विद्यार्थीले विद्यालय बन्द हुँदासम्म घरमै बिना पढाइ समय बिताए ।

काठमाडौंको शारदा आधारभूत विद्यालयमा ७२ बालबालिका छन् । कक्षा ८ सम्म पढाइ हुने यो विद्यालयमा अध्ययनरत बालबालिका कोही पनि अनलाइनको पहुँचमा नभएको प्रधानाध्यापक महेन्द्रप्रसाद रिजाल बताउँछन् । उनले भने ‘हाम्रो विद्यालयमा पढ्ने अधिकांश सरसफाइमा काम गर्ने अभिभावकका बालबालिका छन् । त्यसैले अनलाइन सम्भव भएन ।’

उनीहरुलाई सजिलो पाठ आफैं पढ्न लगाएर अप्ठेरो पाठ भने विद्यालय खुलेपछि पढाएको उनी बताउँछन् । ‘हामीले सक्दो प्रयास गरेका छौं । समय नै अनुकुल नभएपछि सिकाइ पनि प्रभावकारी नहुने नै भयो’ प्रधानाध्यापक रिजाल भन्छन् ।

भक्तपुर नगरपालिकाले हरेक विद्यालयको नतिजाका आधारमा विद्यार्थीको मूल्यांकन गर्दै आएको छ । गत वर्ष अघिल्लो शैक्षिक वर्षभन्दा बढी शैक्षिक उपलब्धि देखिएको नगरपालिकाको शिक्षा शाखाको दावी छ ।

तर विद्यालयले आन्तरिक मूल्याङ्कनमा धेरै अंक दिएका हुन सक्ने भएकाले गत वर्षको नतिजामा विश्वस्त हुन नसकिने नगरपालिकाका शिक्षा शाखा प्रमुख डा.कृष्णप्रसाद कर्माचार्य बताउँछन् । यो वर्ष भौतिक रुपमा परीक्षा सञ्चालन हुने भएकाले उपलब्धिमा सत्यता आउने उनको भनाइ छ ।

वैशाख ७ गतेबाट नगरपालिकाले परीक्षा सञ्चालन गरेको छ । ‘विद्यालय नै नलागेपछि सिकाइ उपलब्धि त घट्ने नै भयो । तर, कत्ति घट्यो भन्ने चाहिँ नतिजा आएपछि नै भन्न सकिन्छ ।’

ललितपुर महानगरपालिका शिक्षा शाखा प्रमुख महेन्द्रप्रसाद क्षेत्री सिकाइ उपलब्धि घट्ने तर कति घट्यो भन्नेबारे नतिजा प्रकाशित भएपछि थाहा हुने बताउँछन् । ‘अहिले बढ्ने त कुरै भएन ।

किनभने विद्यालय नै मुश्किलले पाँच महिना खुल्यो होला । वैकल्पिक माध्यमबाट विद्यार्थीको सिकाइ विभिन्न समस्याको कारण प्रभावकारी रहेन । नतिजा नआएसम्म भन्न सकिने अवस्था छैन’ उनी भन्छन् ।

ललितपुरको हरिसिद्धि माविकी प्रधानाध्यापक आशादेवी महर्जन यो वर्षको सिकाइ स्तर धेरै घटेको अनुमान गर्छिन् । अनलाइन कक्षा सञ्चालन हुँदा सातदेखि माथिल्लो कक्षामा ८० प्रतिशत, ५ र ६ कक्षामा १५ प्रतिशत त्यो भन्दा पनि तल्लो कक्षामा १० प्रतिशत उपस्थिति भएको उनको भनाइ छ । ‘अनलाइनमा पहुँच नै नभएकाहरु धेरै छन् । त्यसले गर्दा आधा भन्दा बढी नै सिकाइ उपलब्धी कम भयो भन्ने मेरो अनुमान छ’ महर्जन भन्छिन् ।

आगामी शैक्षिक सत्रमा सिकाइ उपलब्धि बढाउन विद्यालय र शिक्षकले बढी मेहेनत गर्नुपर्ने बताउँछिन् ।

यथार्थ विवरण आउँदैन : शिक्षाविद

शिक्षाविदहरु भने अहिलेको परीक्षा र यसको नतिजाले नतिजाले सिकाइ उपलब्धि मापन गर्न नसकिने बताउँछन् । शिक्षाविद् प्रा. डा. सुशन आचार्य कोरोना महामारीका बेलामा बालबालिकाले धेरै समय घरमा बिताएकाले उनीहरुले के के सिके भन्ने कुरा किताबभित्रको विषय समेटिएको परीक्षाबाट थाहा हुन नसक्ने बताउँछन् ।

उनी भन्छिन् ‘अनलाइन पहुँचमा अधिकांश बालबालिका थिएनन् । जो थिए उनीहरुले अलि अलि सिके । छोटो समय (भौतिक उपस्थितिमा) कक्षा लिएको आधारमा गरिएको परीक्षाबाट सिकाइ उपलब्धी मापन गर्न सकिँदैन ।’

अहिलेको परीक्षाबाट विद्यार्थीहरुले घरमा हुँदा सिकेको सीप जाँच नसक्ने उनको बुझाइ छ । ‘विद्यार्थीले घरमा सिकेको व्यवहारिक सिकाइलाई पनि मापन गर्ने प्रणाली भएको भए हुन्थ्यो’ आचार्य भन्छिन् ।

शिक्षाविद् प्रा. डा. विद्यानाथ कोइराला विद्यालयमा पढाइ नै नभएको र विद्यार्थीले घरमा सिकेको कुरा सिकाइसँग नजोडिएकाले परीक्षाबाट सिकाइ उपलब्धि नाप्न नसकिने बताउँछन् ।

उनी भन्छन् ‘निजी विद्यालयले जाँचमा के प्रश्न आउँछ भनेर घोकाउँछन् र परीक्षा लिन्छन् । पब्लिक स्कुलका शिक्षकले लेखिदिने र विद्यार्थीले सार्दा रहेछन् । त्यसरी लिइएको जाँचको आधारमा आएको नतिजालाई कसरी सिकाइ उपलब्धि मान्न सकिन्छ ?’ अन्लाइन खबर

प्रतिक्रिया

सम्बन्धित खवर

ताजा अपडेट
धेरै पढिएको

महाशिवरात्रीको अवसरमा करापुटार धार्मिक तथा साँस्कृतिक महोत्सव फाल्गुण २० देखी २९ सम्म।

मध्यनेपाल नगरपालिकाको १४ औ हिउदे अधिवेसन सम्पन्न, फोटो तथा भिडियोहरु सहित,

गोर्खाकालिकाको भलिबलको उपाधि रूपाकोट मुस्लिम समाजलाई

पोखरामा मनाइयो मुक्तक दिवस, उषा शेरचनलाई राष्ट्रिय मुक्तक पुरस्कार दिइने

ईप्रका भोर्लेटरले दुईपिप्लेमा स्वस्थ्य चेकजाँच प्रहरी साझेदारी कार्यक्रम सम्पन्न।

नेपाल राष्ट्रिय शिक्षक सङ्गठन रूपामा सुवेदी


TOP